Cùng Marcovaldo đi qua bốn mùa

Bìa sách Marcovaldo hay các mùa trong thành phố

Tác phẩm kể về Marcovaldo, một công nhân bình thường, vợ con nheo nhóc, nghèo túng nhưng vẫn không ngừng mơ mộng một cuộc sống đẹp hơn, dẫu đó chỉ là những "giấc mộng con" thường xuyên bị thực tế lay tỉnh.

Ông không bi quan yếm thế mà đầy ắp hy vọng, chẳng bao giờ bỏ cuộc. Cũng vì thế mà ông và gia đình rơi vào những tình thế oái oăm, cười ra nước mắt.

Chẳng hạn Marcovaldo phát hiện những cây nấm mọc trong thành phố, tưởng rằng có thể cải thiện bữa ăn cho gia đình.

Cuối cùng, những cây nấm độc đó lại đưa ông thẳng tới bệnh viện. Hay có lần vì cái ăn, ông bắt được con thỏ bỏ trốn, ngờ đâu con thỏ mắc bệnh truyền nhiễm nguy hiểm.

Cả trong cái tình thế nhân vật tưởng chừng bị đẩy vào cảnh bi đát, Calvino vẫn hóa giải bằng tiếng cười ẩn chứa nhiều mỉa mai. Điều đó khiến những mẩu chuyện nhỏ của Marcovaldo như một chương trong cuốn truyện tranh hài hước.

Marcovaldo hay các mùa trong thành phố bước ra khỏi châu Âu thời Trung cổ với những nam tước, hiệp sĩ dị kỳ trong loạt sách Tổ tiên của chúng ta. Nơi Marcovaldo và gia đình sống cũng không phải một nơi chốn siêu thực, chỉ có trong thần thoại.

Đó là một thành phố tiêu biểu cho xã hội phương Tây thập niên 1950 - 1960, xã hội đã thoát ra khỏi bóng ma Thế chiến, giàu có, chạy theo vật chất.

Là một xã hội cứ "sáu giờ chiều, thành phố rơi vào tay những người tiêu dùng", "suốt cả một ngày, công việc chính của những người lao động là sản xuất: sản xuất sản phẩm dành cho việc tiêu thụ".

Nơi những giá trị xưa cũ đã rệu rã như ngôi nhà đổ nát của bà hầu tước tồn tại giữa đô thị hiện tại. Ở đó có mảnh vườn đầy lá khô, chốn dung thân của lũ mèo hoang cả ngày lang thang khắp hang cùng ngõ hẻm.

Tới khi những chiếc máy xúc đến, bà hầu tước không còn, ngôi nhà cũng không còn và lũ mèo cũng không còn chỗ nương náu.

Năm lần xuân hạ thu đông trôi qua thành phố của Marcovaldo, nhưng phải mất mười năm để Calvino hoàn thành tác phẩm. Những mẩu chuyện tác giả gọi là "ngụ ngôn mỉa mai - u sầu" vẫn còn gần gũi trong thời đại của chúng ta.

Calvino dắt độc giả bước vào một thành phố không tên trong Marcovaldo hay các mùa trong thành phố.

Đi qua bốn mùa, đi qua những vinh nhục đời người, qua những niềm hạnh phúc bé mọn tưởng chừng có thể nắm trong tay nhưng cuối cùng lại vuột mất. Vượt qua những điều đó, cuối cùng "chỉ còn thấy tuyết trắng trải ra như trang sách này".

Nhiều tác phẩm của Italo Calvino đã xuất bản ở Việt Nam. Có thể kể đến Nam tước trên cây, Tử tước chẻ đôi, Hiệp sĩ không hiện hữu, Nếu một đêm đông có người lữ khách, Những thành phố vô hình, Lâu đài của những số phận giao thoa, Bộ sưu tập cát...

Ông được công nhận là một trong những nhà văn lớn nhất của Ý trong thế kỷ 20.